Làng Nghề Chằm Nón Lá Cần Thơ: Hướng dẫn tham quan chi tiết

Làng Nghề Chằm Nón Lá Cần Thơ là điểm đến văn hóa độc đáo trong hành trình du lịch Cần Thơ, nằm ven kênh Xẻo Xào, thuộc ấp Thới Tân A, huyện Thới Lai. Hơn 70 năm hình thành và phát triển, làng nghề đã gắn bó với đời sống người dân Nam Bộ, đặc biệt là chị em phụ nữ lúc nông nhàn. Từ công việc phụ, nghề chằm nón lá trở thành sinh kế chính trong những vụ mùa khó khăn, làm nên bản sắc mộc mạc, gần gũi của vùng đất Tây Đô. Bài viết này cung cấp thông tin tổng quan, hướng dẫn di chuyển, trải nghiệm và chi phí, giúp bạn lên kế hoạch tham quan hiệu quả và trách nhiệm, đồng thời góp phần bảo tồn một làng nghề truyền thống quý giá.

Tổng quan và lịch sử

Làng nghề chằm nón lá ở ấp Thới Tân A hình thành hơn 70 năm trước. Không ai còn nhớ rõ tổ nghề là ai, nhưng ký ức về những ngày đầu vẫn hiện hữu trong nhịp sống bên con kênh nhỏ Xẻo Xào. Khi đời sống nông nghiệp bấp bênh, chiếc nón lá đã trở thành nguồn thu nhập ổn định, nuôi sống nhiều gia đình thợ thủ công ở Thới Lai. Làng nghề phát triển dựa trên tay nghề khéo léo, sự tỉ mỉ và lòng yêu nghề của người dân địa phương, góp phần làm phong phú kho tàng văn hóa Cần Thơ.

Phụ nữ Thới Lai chằm nón lá bên kênh Xẻo Xào, làng nghề truyền thống Cần Thơ

Quy trình làm nón lá Thới Lai

Để có một chiếc nón bền, đẹp, người thợ trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ: làm mô (khung), chuốt vành, đan lá, chằm nón. Khác với nón Bài thơ miền Trung làm bằng lá buông và dây thao, nón lá Thới Lai dùng lá mật cật (loại cây thấp, lá xòe rộng như lá cọ, thường có ở Tây Ninh, Phú Quốc, Cà Mau) và thân trúc làm nguyên liệu chính. Ban đầu, nón được làm với khuôn 15 vành; sau thập niên 1980, theo thị hiếu người dùng chuộng mô kiểu xứ Huế, thợ địa phương chuyển sang mô 16 vành, kiềng chắc, lợp hai lớp lá đều nhau để tăng độ bền và tính thẩm mỹ.

Trong quá trình chằm, người thợ vừa khâu vừa giữ cho kết lá đều, chỉ khâu bền, mảnh và trong. Thành phẩm sẽ được quét một lớp dầu bóng pha với xăng để chống thấm nước, tăng độ bóng và độ bền. Bên trong chóp nón thường được trang trí bằng chỉ thêu đỏ, xanh, hồng… với hình ngôi sao hoặc bông hoa, tạo điểm nhấn tinh tế cho sản phẩm thủ công.

Nghệ nhân Thới Lai chuốt nang, tạo vành nón lá mật cật 16 vành

Trải nghiệm tham quan làng nghề

Tại Làng Nghề Chằm Nón Lá Cần Thơ, du khách có thể:

• Tìm hiểu từng công đoạn làm nón lá từ mô nón đến chằm nón
• Quan sát nghệ nhân chuốt nang, lợp lá, thêu trang trí
• Trải nghiệm thử chằm một vài đường kim dưới sự hướng dẫn của thợ lành nghề
• Mua nón lá làm quà tặng, souvenirs mang đậm bản sắc miền Tây

Không có vé vào cửa; bạn nên chủ động xin phép khi chụp ảnh hoặc quay video, và hỗ trợ mua sản phẩm để góp phần duy trì làng nghề. Khung giờ làm việc thường vào ban ngày, gợi ý đến thăm trong khoảng 8:00–11:00 hoặc 13:30–16:30 để dễ gặp nghệ nhân đang làm việc. Lưu ý tôn trọng không gian sinh hoạt của người dân và giữ vệ sinh chung.

Di chuyển và thời điểm lý tưởng

• Từ trung tâm Bến Ninh Kiều, đi theo QL91B rồi rẽ TL922 hướng Thới Lai, tiếp tục theo đường liên ấp về ấp Thới Tân A. Thời gian di chuyển bằng xe máy/ô tô khoảng 45–60 phút tùy tình trạng giao thông.
• Đường về làng nghề có đoạn nhỏ; bạn nên hỏi người dân địa phương khi gần đến khu vực kênh Xẻo Xào để xác định lối vào phù hợp.
• Thời điểm đẹp: mùa khô (khoảng từ tháng 12 đến tháng 4), thời tiết dễ chịu, thuận tiện trải nghiệm ngoài trời. Tránh khung giờ trưa nắng gắt và lưu ý mưa bất chợt vào mùa mưa.
• Trang phục gợi ý: gọn nhẹ, thoáng mát; mang nón rộng vành/kem chống nắng; đi giày hoặc dép có bám dính tốt.

Bạn có thể kết hợp lịch trình tham quan với các điểm nổi tiếng như Chợ nổi Cái Răng buổi sáng và dạo chơi Bến Ninh Kiều buổi tối để tối ưu trải nghiệm du lịch Cần Thơ.

Mua sắm và chi phí

Nón lá Thới Lai có hai loại chính:

• Nón đi ruộng: làm dày dặn, chắc chắn, vành rộng; giá mềm hơn
• Nón đi chợ: chọn lá đẹp, trau chuốt kỹ; giá cao hơn

Giá nón đi chợ khoảng 60.000–70.000 đồng/chiếc; thường cao gấp ba lần nón đi ruộng. Người thợ giỏi nghề ưu tiên làm nón đi chợ để tăng thu nhập. Bạn nên chuẩn bị tiền mặt, kiểm tra độ đều của kết lá, độ bóng của lớp dầu, và phần thêu bên trong để chọn được sản phẩm ưng ý. Nếu có nhu cầu số lượng, hãy hỏi trước thời gian hoàn thiện.

Bảo tồn làng nghề và giá trị văn hóa

Trước bối cảnh hiện đại hóa, nhu cầu sử dụng nón lá trong sinh hoạt giảm, khiến số hộ làm nghề thưa dần. Địa phương đã thành lập Nghiệp đoàn chằm nón lá với trên 36 hộ tham gia, đồng thời tổ chức các lớp dạy nghề cho lao động chưa lành nghề, hỗ trợ vốn và tặng đồ nghề nhằm bảo tồn làng nghề truyền thống. Những người thợ ở Thới Tân A vẫn bền bỉ giữ nghề, gắn kết với “cái hồn” văn hóa Việt qua chiếc nón lá — biểu tượng mộc mạc của miền Tây sông nước.

Để có thêm thông tin cập nhật về bản đồ, tuyến đường và lịch trình gợi ý, bạn có thể tham khảo các bài hướng dẫn trên Tourism Cần Thơ hoặc xem mục Lịch trình Cần Thơ 2 ngày và Ẩm thực Cần Thơ để đa dạng hóa trải nghiệm.

Gợi ý kết hợp lịch trình du lịch Cần Thơ

• Sáng: Thăm Chợ nổi Cái Răng, thưởng thức bún cá, hủ tiếu trên ghe
• Trưa: Di chuyển về huyện Thới Lai, ăn trưa món quê
• Chiều: Khám phá Làng Nghề Chằm Nón Lá Cần Thơ, trải nghiệm chằm nón, mua nón lá làm quà
• Tối: Trở về trung tâm, dạo Bến Ninh Kiều, ngắm sông Hậu, thưởng thức đặc sản địa phương

Kết luận

Làng Nghề Chằm Nón Lá Cần Thơ không chỉ là điểm tham quan thú vị trong hành trình du lịch Cần Thơ mà còn là nơi lưu giữ kỹ nghệ dân gian và bản sắc văn hóa Nam Bộ. Với lịch sử hơn 70 năm, quy trình làm nón tỉ mỉ và nỗ lực bảo tồn của cộng đồng, nơi đây xứng đáng có mặt trong lịch trình của bạn. Hãy chọn thời điểm phù hợp, di chuyển thuận tiện, tôn trọng không gian làng nghề và hỗ trợ nghệ nhân bằng việc mua sản phẩm chính tay họ làm. Tham khảo thêm hướng dẫn chi tiết và bản đồ từ Tourism Cần Thơ để lên kế hoạch trọn vẹn.

Tài liệu tham khảo

• Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP. Cần Thơ. Thông tin du lịch và làng nghề truyền thống. cantho.gov.vn
• Báo Cần Thơ. Chuyên mục Văn hóa – Du lịch, bài viết về làng nghề và bảo tồn di sản. baocantho.com.vn
• Tổng cục Du lịch Việt Nam. Hướng dẫn du lịch đồng bằng sông Cửu Long. vietnamtourism.gov.vn
• Langngheviet.com.vn. “Nổi danh làng chằm nón lá Thới Lai.” Trà Giang, 27/05/2021. langngheviet.com.vn